Wat voor matras bij rugklachten?

Je gewicht is niet gelijkmatig over je lichaam verdeeld. Je hoofd en heupen zijn een stuk zwaarder dan andere delen van je lichaam. Wanneer je languit ligt, drukken deze zwaardere lichaamsdelen meer op het matras dan de andere. Als je matras dus te slap is, zakken de zwaardere lichaamsdelen dieper weg in het matras, maar als het te hard is, worden ze te veel omhoog geduwd. In beide gevallen is je ruggengraat niet meer goed uitgelijnd, waardoor je rugspieren onder spanning komen te staan. Soms zul je die verkeerde houding en die spanningen voelen zodra je op je matras gaat liggen, zodat je niet in slaap kunt komen. In andere gevallen, zul je wel in slaap vallen, maar na een hele nacht in een slechte houding, ’s morgens stijf en pijnlijk wakker worden. 

Net als sommige houdingen overdag niet zijn aangeraden, zijn er ook ’s nachts slaaphoudingen die meer of minder goed zijn voor je lichaam. Zo wordt op je buik slapen over het algemeen afgeraden, en vooral als je al rugklachten hebt, omdat in deze houding je nek en lage rugspieren flink onder druk komen te staan. Als je echt niet anders kunt slapen dan op je buik, kun je het beste een stevig matras aanschaffen en zonder kussen slapen, of een van de andere tips gebruiken die wij in ons artikel over buikslapers beschrijven.

Voor een uitstekende nachtrust is het dus belangrijk om een matras te hebben dat is aangepast aan je lichaamsbouw en aan je manier van slapen, als je goed uitgerust wakker wilt worden.

Aangezien rugpijn veel verschillende oorzaken kan hebben, is het vaak moeilijk om te weten of je matras aan vervanging toe is. Als je ’s avonds moeilijk een comfortabele houding vindt om in slaap te vallen of als je elke ochtend wakker wordt met stijve en pijnlijke spieren, is het duidelijk dat je matras te oud is, of niet meer aangepast is aan jouw behoeften en lichaamsbouw.

Maar soms zijn de tekenen een stuk subtieler en toch is de impact op je rug er niet minder om. Het kan zijn dat de vulling van je matras niet meer gelijkmatig verdeeld is, of dat je te veel in je matras wegzakt als je erop gaat liggen, of dat het niet meer fatsoenlijk terugveert na een hele nacht slaap.

Het eenvoudigst is vaak om te kijken naar de leeftijd van je matras. Verschillende soorten matrassen hebben een verschillende levensduur:

- 2 tot 10 jaar voor een schuimmatras;

- 10 tot 15 jaar voor een matras met pocketvering;

- 14 tot 15 jaar voor een latexmatras.

We kunnen het niet vaak genoeg zeggen: het beste matras is eenvoudigweg het matras dat het beste past bij jouw specifieke situatie, lichaamsbouw en persoonlijke behoeften. En dat is zeker het geval als je last hebt van je rug. 

Om het voor jou geschikte matras te vinden dat je kan helpen je rugklachten te verminderen, moet je vooral letten op:

- Je lichaamsbouw – lengte en gewicht

- Je slaaphouding

Als je specifiek een matras zoekt om je rugklachten te verlichten, moet je natuurlijk ook rekening houden met het soort klachten dat je hebt en wat de oorzaak van je pijn is.

Het juiste matras kan je helpen je rugklachten te verlichten. Je moet bij de keuze rekening houden met de volgende punten:

- Hardheid: de moeilijkheid zit hem in het vinden van een matras dat niet te hard, maar ook niet te zacht is, dat je drukpunten verlicht en je wervelkolom een goed uitgelijnde houding laat aannemen. 

- Temperatuurregulatie: een goed matras heeft een goede ventilatie. Op een matras dat de lucht goed laat doorstromen, zul je het niet gauw te warm hebben. Daardoor zweet je minder, slaap je ’s nachts beter door en zul je uiteindelijk ’s morgens beter uitgerust wakker worden.

- Comfort: zelfs als je kiest voor een stevig matras dat een goede ondersteuning geeft, moet je er toch comfortabel op liggen. De bovenste laag mag niet hard en ongemakkelijk aanvoelen.

- Afmetingen: of je nu alleen of met z’n tweeën slaapt, je moet een matras kiezen dat je genoeg ruimte geeft om te slapen zoals jij dat lekker vindt. Als je voldoende ruimte hebt, kun je je beter ontspannen en zul je dus ook beter slapen en minder stijf wakker worden. En daarbij is niet alleen de breedte belangrijk, maar ook de lengte. Als je voeten over de rand van het matras steken, zul je automatisch een andere houding aannemen om ze binnenboord te houden, waardoor je minder ontspannen zult liggen.

- Plezier: dit is een van de belangrijkste punten: koop een matras waar je plezier aan beleeft. Als je een matras hebt dat jij fijn vindt en waar je lekker op ligt, dan zul je het heerlijk vinden om ’s avonds je bed in te kruipen, waardoor je weer beter ontspant en lekkerder slaapt.

Zoals al gezegd, is het belangrijk dat je matras groot genoeg voor je is. Je moet languit en breeduit kunnen liggen, om zonder rugklachten of stijfheid ’s morgens wakker te worden. Je matras moet voldoende ruimte bieden om een goed hoofdkussen te gebruiken. Je bent het je niet altijd bewust, maar het gebruik van een hoofdkussen haalt in de lengte een flink aantal centimeters van je matras ‘af’.

Om de ideale lengte van je matras te berekenen, wordt over het algemeen aangeraden 15 cm op te tellen bij je lichaamslengte, zodat je ruimte overhoudt voor je hoofdkussen. Als je dus 180 cm lang bent, zou je minstens een matras van 200 cm lang moeten nemen. Wat de breedte betreft, wordt een matras van 140 cm breed in principe als een tweepersoonsmatras gezien, maar als je rugklachten hebt, slaap je vaak beter als je wat meer ruimte in de breedte hebt. Als je rugklachten hebt en met z’n tweeën slaapt, kun je beter een matras van minstens 160 x 200 nemen.

De stevigheid van een matras wordt bepaald door de dichtheid ervan. Vaak wordt er gezegd dat een hard matras beter is bij rugklachten, maar zo simpel is het niet.

Als je bijvoorbeeld last hebt van ischias, moet je een matras hebben dat stevig genoeg is om je wervelkolom goed te ondersteunen, maar soepel genoeg om je drukpunten te verlichten. In dat geval kun je kiezen voor een matras met een combinatie van pocketvering en traagschuim. Als je lijdt aan artrose in je rug- of nekwervels, kun je beter een soepeler soort matras nemen dat alleen uit traagschuim bestaat. Vraag gerust raad aan je fysiotherapeut of osteopaat.

Er zijn drie soorten matrassen:

- Matrassen van polyurethaanschuim, die zacht tot matig stevig zijn,

- Matrassen met  pocketvering, die matig stevig tot stevig zijn en waarmee je minder last zult hebben van bewegingsoverdracht tussen partners,

- Matrassen van (natuurlijk of synthetisch) latex, die goed luchtdoorlatend en hypoallergeen zijn.

Als je last hebt van je rug is een matras waar één van de lagen uit visco-elastisch of traagschuim bestaat ideaal. Dit soort schuim neemt, dankzij je lichaamswarmte, de vorm van je lichaam aan, zodat je van een ideale ondersteuning zult genieten.

Een matras bestaat zelden enkel uit traagschuim (behalve toppers), maar het wordt over het algemeen toegevoegd aan andere soorten schuim of aan pocketveren als top- of tussenlaag. En juist deze combinatie van bijvoorbeeld pocketvering en traagschuim is ideaal als je last van je rug hebt.